Evliya Çelebi Seyahatnamesinden Seçmeler

İslâm gazileri ona onun için Horos Dede dermiş. Merhum Yavuk Er ona çok inanmış olmakla şerefine Un Kapanı’nın iç yüzünde bir cami yaptırmıştır ki hâlâ Sağrıcılar Çarşısı içinde Yavuk Er Camisi ve Mahallesi derl

Mısır’da Sultan Kalavun’un şeyhi idi. İstanbul fethinde bulunmak için Bursa’ya gelip Zeyneddîn Hâfî tarikatinde seccade sahibi olup at çulundan bir cübbe giydiği için Cebe Ali derler

Cebe Ali Hazretleri, Cibali Kapısı’ndan tırmandığı için “Cebe Ali’den bozma olarak Cibali Kapısı derler.

Karaman ve yine Edirne Kapısı’na gelinceye kadar olan yerler sınır kesilip İstanbul’a Müslümanlar doldu. Cibali Kapısı içinde Gül Camisi gül suyu ile Kâfirler’in pisliklerinden temizlendiği için Gül Cami derler.

Gerçek adı Derviş Mehmed Zillî olan Evliya Çelebi, 1611 yılında İstanbul Unkapanı’nda doğdu. Babası Derviş Mehmed Zillî, sarayda kuyumcubaşıydı.

Batıl inanışları gereği, bu Abaza tayfası çoğu beylerinin cesetlerini sandukaya benzeyen bir ağaç içine koyup bir yüksek ağacın tepesindeki çatal dalına çiviler, baş ucunda da bir delik bırakırlar. İnançlarına göre beyleri o delikten cennete bakarmış.
Sonra o delikten yüzbinlerce bal arısı girerek Abaza cesedinin koltukları ve budu arasında bal yaparlar. Mevsiminde sandukanın kapaklarını açıp, kıllı kıllı balları tulumlara doldurup satarlar. Halk Abaza balıdır deyip birbirini çiğneyerek ite aka alır. Pisliğinden habersizdirler.

O anda elimden yapışıp huzurunda diz çöktürdü. Sağ eliyle sol kulağıma sıkıca yapışıp;
“Oğul!.. İyi adını kötü yapma ve kötülerle arkadaş olma, zararını çekersin. İleri yürü, geri kalma! Tarla basma! Dost malına göz dikme! Komadığın yere el uzatma! İki kişi söyleşirken dinleme! Davetsiz bir yere varma! Sır sakla! Bir mecliste dinlediğin sözleri sakla! Evden eve söz taşıma! Kimseyi

Niçin böyle gazi yiğidi böyle hile ile vurup tüfek ile vurdun? Çünkü sen yiğit idin, atından yıkıp yiğitlik edip başını kesmeyip kalleşçe tüfekle öldürdün, deyip kral adalet edip Çerkez’i şehit eden kâfiri o Çerkez yiğidinin karşısında duvar örüp, işkence ile duvar içinde gebertip hâlâ o da mumyalanıp duvar içinde murdar leşi durur.