Osmanlı'da Kadın Saltanatı

Padişah kızını veya kız kardeşini evlendirmek isteyince, Sadrazama bir hattı hümayun yazar ve damat olacak şahsın nişan takımlarını yollamasını emrederdi. Uygun görülen aday fermanı alır almaz, eğer evli ise, diğer kadınlarını boşaması gerekiyordu. Nitekim Sokullu Mehmet Paşa iki karısını bu sebeple boşamıştı. Sultan kızları ile evlenenlere damat, enişte, güveyi veya damad-ı şehriyâri denilirdi. Sultanlarla evlenen pek çok devlet adamı sadrazamlık makamına gelmişti.

Kendilerine elçilerin getirdiği hediyelerle, İskenderiye ve diğer Doğu Akdeniz limanlarına gönderdikleri gemilerin kazancı da yine valide sultanın gelir kaynakları arasına girmekteydi.7 Bunların yanı sıra padişahların annelerine bağladıkları maaşlarda vardı. Bazı yazarlara göre bu maaş sadrazam maaşlarının üzerinde idi.

Valide Sultanlık makamı, Osmanlı Haremi’nin en yüksek mevkiini teşkil etmekteydi. Eğer Valide Sultan hayatta ise, tahta çıkan oğlundan sonra protokolde ikinci sırada yer alırdı. Veliahtlar dahi onlardan sonra üçüncü sırayı teşkil ederdi.1

Osmanlı tarihine bir kadın olarak oldukça tesir bırakan ve üzerinde çok sayıda hikâye, roman yazılan ve ilmî araştırma yapılan Safiye Sultan’ın valideliğinin beşinci bölümde tek başına ele alınması uygun görülmüştür.

Osmanlı Devleti padişahları ilk evliliklerini Rum kızları ile ve yerel Türk kızları ile gerçekleştiriyordu.