Қозы Көрпеш – Баян сұлу. Шөже нұсқасы

Жаратқан жан біткенді бір Құдай-ды,
Жаратты құдіретіменен күн мен айды.
Бұрынғы ноғай-қазақ заманынан
Сөйлейік Қарабай мен Сарыбайды.
Жарасқан нар түйеге биік өркеш,
Мен сөйлесем, жұрт тыңдар ертеңді-кеш.
Сәтті күні екеуін Құдай қосқан,
Ғашық болды Баян мен Қозы Көрпеш.
Сөз қылдым Қарабай мен Сарыбайды,
10. Екеуі көп ноғайды асырайды
Қолдарында сүйгендей баласы жоқ,
Перзент екеуі үшін зар жылайды.
Екі бай сәтсіз атқа мінбейді екен,
Жұмыссыз ел аралап жүрмейді екен.
Екеуінің дәулеті мол болған соң,
Бір-бірінің қасына келмейді екен.
Екі бай бейсенбі күн аңға шықты,
Жұртына аттанды деп даңқы шықты.
Туғалы бірін-бірі көрмеген бай,
20. Құлан аулап жүргенде жолығысыпты.
Жүргенде құлан атып жолығысыпты,
Бірін-бірі ғақылмен білісіпті.
Сәлем беріп, бір-біріне тұрғнында,
Алдынан буаз марал аң қашыпты.
– Кекілін Кер торы аттың сылатпан-ды,
Маралды атып баласын жылатпан-ды.
Үйдегі үй кісіміз күмәнді еді,
Сарыбай, сіз атпасаң, мен атпан-ды.
Сарыбай Қарабайға сөз айтқан-ды:
30. – Марал атып баласын жылатпан-ды.
Үйдегі үй кісіміз күмәнді еді,
Қарабай, сен атпасаң, мен атпан-ды.
Қарабайдың айтқан жауабы:
– Екеуміз жақсы жолдан адаспалық,
Далада марал үшін дауласпалық.
Сарыбай, сен ат сана, мылтығың бар,
Бір мүшесін берсең де таласпалық.
Екі бай аңға шыққан мерген еді,
Алдынан буаз марал кез келеді.
Баба Түкті Шашты Әзіз марал екен,
40. Сол жерде айтқызбай-ақ жөнеледі.
Екі бай аңға шыққан мерген екен,
Алдынан буаз марал өрген екен.
Үйдегі үй кісіміз күмәнді еді,
Сарыбай: “қалай болар?” деген екен.
Екі бай аңға шыққан мерген
Алдынан буаз марал өрген екен.
“Екеуі де қыз болса, а Қарабай, –
Сарыбай: – қалай болар” деген екен.
Екі бай аңға шыққан мерген екен,
50. Алдынан буаз марал өрген екен.
“Екеуі де қыз болса, а Сарыбай,
Тақиясы бір болсын” деген екен.
Екі бай аңға, шыққан мерген екен,
Алдынан буаз марал өрген екен.
Екеуі де ұл болса жарлықпенен,
Сарыбай: “қалай болар?” деген екен.
Сарыбай жақсы жауап берген екен,
Екеуі де түнде түс көрген екен.
“Екеуі де ұл болса а, Сарыбай
60. Екеуі досты болсын” деген екен.
Екі бай аңға шыққан мерген екен,
Далада үш күндей [бір] жүрген екен.
Біреуі ұл, біреуі қызды тапса,
Сарыбай: “қалай болар?” деген екен.
Екі бай аңға шыққан мерген екен,
Алдынан буаз марал өрген екен.
“Біреуі ұл, біреуі қызды тапса,
Құдай қосса, мен қостым” деген екен.
Екі бай аңға шыққан мерген екен,
70. Алдынан буаз марал өрген екен,
– Екеуіміз Құда болсақ, қарғыбау, – деп,
Айбас құлды қарғыбауға берген екен.
Екі бай аңға шығып келген екен,
Бір-бірінің тіліне көнген екен.
– Екеуміз құда болсақ, қалыңмал, – деп,
Қырық қара нар, жүз жылқы берген екен.
Жүргенде аңға шығып күн жауыпты,
Сарыбай қалжың сөзбен жол тауыпты.
Қарабайдың қатыны Мамабике
80. Байы түзде жүргенде ұл тауыпты.
Екі бай аңға шығып жүрген екен,
“Сүйінші” деп бір адам келген екен.
“Қатыным ұл тапты” деп қуаныш қылып,
Жүз жылқы сүйіншіге берген екен.
Аңға шығып жүргенде күн жауыпты,
Қарабай қалжың сөзбен жол тауыпты.
[Сарыбайдың қатыны Қаракөз-ді,
Байы түзде жүргенде қыз тауыпты].
Екі байға бір адам келген екен,
90. Далада есітіп қуаныш көрген екен.
“Қатыным қыз тапты” деп қайғы қылып,
Тайлы бие сүйінші берген екен.
Қалың малын қалдырмай берген екен,
Далада есітіп қуаныш көрген екен.
“Қатыным ұл тапты” деп атқа шауып,
Қарабай үйіне жетпей өлген екен.
Қолында бәйбішенің алтын жүзік,
Жас бала жетім қалды күдер үзіп.
“Жалғызымның қуанышын көрейін” деп,
100. Жығылды жеткен жерде мойыны үзіліп.
Той қылып екі қатын көп мал сойды,
Тойында жұрт жиылып етке тойды.
Баба Түкті Шашты Әзіз ақтап келіп,
Қозыке мен Баянның атын қойды.
Екі бай бір маралды тосып кетті,
Алдынан буаз марал шошып кетті.
Ер Қозыке құрсақта, Баян Сұлу –
Іште жатқан екеуін қосып кетті.
Борайды оңды-терісті көп жауған қар,
110. Сол күнде Сарыбайдың пейілі тар.
Қарабаймен құда болған заманында
Бар екен еншілесі – құл Әліжаппар.
Екі бай бір маралды тосып кетті,
Іште жатқан екеуін қосып кетті.